‘Wat is de meerwaarde van het geloof voor het leven?’ of ‘wat is de meerwaarde van seks voor een relatie?’ maar ook ‘wat is de meerwaarde van architectuur voor een gebouw?’. Het zijn vragen die toch wel met enige regelmaat op ons en mij af komen. Als geloof, seks en architectuur er niet zouden zijn, wat zouden we dan missen?
Ik heb niet voor niks architectuur er aan toegevoegd want ik wil proberen aan de hand daarvan enig licht op de zaak te werpen. Iedere aannemer kan zo een huis in elkaar zetten zonder zich om de architectuur te bekommeren. Het functionele doel van een huis is namelijk een beperkte menselijke binnenruimte te maken, en daar zijn aannemers goed in. In een bepaald opzicht hebben ze daar geen architect bij nodig. Waar is een architect dan mee bezig? Een architect is niet alleen bezig met het feit ‘dat’ er gebouwd wordt maar vooral met ‘hoe’ er gebouwd wordt. De kwaliteit van die ruimte doet er toe. Het menselijk leven kent lichamelijkheid, zintuiglijkheid en verstandelijkheid. Alle drie moeten in een gebouw gehonoreerd worden. Het lichaam vraagt om een binnenruimte tussen muren, om die in relatie tot het buiten van de natuur te kunnen beleven. Zintuiglijkheid vraagt om iets zichtbaars, zoals zichtbare muren in relatie tot, op zich, onzichtbare ruimte. Tenslotte vraagt het verstand om harmonieuze verhoudingen die in relatie tot elkaar staan en daardoor gekend kunnen worden en elkaar iets te zeggen hebben, zoals woorden in een gedicht elkaar iets zeggen. Als een van deze drie aspecten niet serieus genomen wordt, ontstaat er geen volwaardige menselijke ruimte. Op zich is hier mee te leven maar er blijft dan een onvervuld verlangen bestaan.
We komen de hierboven in beeld gebrachte drie aspecten, ook algemeen in het leven tegen. Vanuit het geloof noemen we ze dan lichaam, ziel en geest; het menselijk leven heeft een fysieke, psychische en geestelijke dimensie. Het fysieke stelt zijn eisen het meest duidelijk en ondubbelzinnig, bijv. in kleding, voedsel, behuizing en relaties. Onder die eisen schuilen vaak emotionele behoeften en verlangens die psychisch en in relaties beleefd worden Als laatste is ‘de eeuw in ons hart gelegd’ en heb je kennis van het tijdloze en het onbeperkte. Dit zijn zaken die ons verstand te boven gaan, maar waar we ons wel bewust van zijn. Het bijzondere van deze laatste onbeperkte geestelijke dimensie is dat je deze alleen kan waarderen via beperktheden; bijvoorbeeld, de onbeperkte ruimte van de natuur is alleen waardeerbaar vanuit de relatie met de beperkte ruimte van het ‘binnen’ van een huis. De onbeperkte tijd is alleen ervaarbaar door kennis te hebben van de beperkte tijd van een dag , een week, een maand of een jaar. In het christendom wordt de onbeperkte God gewaardeerd in de persoon van Zijn ‘Beperkte’ (omdat Hij mens geworden is) Zoon Jezus. Ook hier geldt dat het niet alleen belangrijk is dát er geleefd wordt maar vooral ook hóe er geleefd wordt. Als een van deze dimensies ondergewaardeerd wordt zal er een onvervuld verlangen achterblijven.
Ook in relaties spelen deze drie dimensies een rol. Met het fysieke, psychische en geestelijke gaan mannen en vrouwen vaak heel verschillend om. Voor mannen dringt, naast de twee andere aspecten, het fysieke ‘van seks op zich’, zich vaak snel op. Dát er seks beleefd wordt staat dan op de voorgrond. Vrouwen waarderen, naast de andere twee aspecten, het psychische en emotionele van de relatie vaak het meest. Hóe de seks beleefd wordt staat dan op de voorgrond. De overstijgende geestelijke relatie, in de vorm van liefde, houdt die twee in evenwicht en bij elkaar, zodat de relatie kan uitgroeien tot intimiteit. Ook hier geldt dat hóe seks beleefd wordt wezenlijk aanvullend is op het feit dát er seks beleefd wordt en dat er zonder seks een onvervuld verlangen blijft bestaan. Als dit het geval is kan het makkelijk een uitweg vinden in overspel, porno, misbruik of andere zaken.
Wij beginnen hier over omdat we in onze praktijk, relaties tegenkomen die met het evenwichtig waarderen van deze drie levensaspecten, moeite hebben. Het kan zomaar zijn dat een relatie als niet meer goed wordt ervaren en dat na een aantal gesprekken blijkt dat het stel niet of nauwelijks meer seksueel actief is. Een man kan dan naar zijn gevoel te weinig seks beleven en is er vooral op uit ‘dát er seks plaats vindt’; een vrouw vindt de kwaliteit van seks vaak pas aanvaardbaar als ook de emotionele dimensie recht gedaan wordt. Voor haar is belangrijk ‘hóe de seks beleefd wordt’. Wij onderscheiden dan ‘solo seks’, ‘troost seks’ en ‘synchrone seks’. Hoe je met elkaar omgaat en wie je geworden bent komt veelal tot uitdrukking in de soort seksualiteit. Een vermijdend gehecht persoon zal sneller gefocust zijn op zijn eigen emoties en beleving van de seksualiteit en minder rekening houden met de gevoelens van de ander. Hij of zij is vooral betrokken op zijn of haar orgasme, vandaar dat we dit ‘solo seks’ noemen. Angstig gehechte personen zullen het vooral de ander naar hun zin willen maken in ‘troost seks. ‘Synchrone seks’ komt veelal naast de andere twee vormen voor, deze vorm leren we door de eigen seksualiteit en die van de ander tegelijkertijd serieus te nemen. Wij horen nog al eens dat seks op een laag pitje gezet kan worden door bijv. het feit dat er een kind geboren is, er sprake is van een druk gezin dat heel veel aandacht vraagt of een drukke baan. Dat is niet alleen jammer maar het maakt de relatie ook kwetsbaar. Het hebben van seks kan een krachtig bindmiddel tussen twee mensen zijn, dat niet onderschat moet worden, met alle begrip voor bovengenoemde zaken. Zowel het fysieke als het emotionele is belangrijk en vraagt om aandacht. Beide aspecten worden in intieme liefde ervaren. Begrip voor elkaar en voor elkaars anders-zijn is belangrijk in deze.
Uit een recent onderzoek bleek dat mensen de laatste tien jaar seksueel minder actief zijn. Wereldwijd is dat reden tot zorg. Minder seks kan betekenen dat mensen minder geluk aan hun relatie beleven. Toegenomen schermtijd, sociale media, stress of andere mentale problemen worden genoemd als mogelijke oorzaken.
Als de seksuele beleving minder bevredigend is, loopt zij gevaar ook minder beoefend te worden. Toch is seksualiteit voor de relatie even belangrijk als muren dat zijn voor een huis. Seksualiteit is dus voor een man-vrouw relatie constituerend. Bewustzijn van de drie aspecten van het leven, ook de seksuele, is onontbeerlijk voor een bevredigende relatie.
Hartszaek Dordrecht, 18 januari 2022
Recente reacties